موتورنریمان اصغریان: سالها پیش قبل از ورود خودروهای 16 سوپاپ به بازار خودروهای تولید داخل 405 با موتور 1900 کاربراتور XU9 و 1800 انژکتور XU7 جزو خودروهای پر شتاب و پر کشش بازار ایران بودند. از سال 84 سایپا با عرضه کیا ریو با موتور 1500 16 سوپاپ در زمینه شتاب عرصه را بر 405 1800 8 سوپاپ انژکتوری تنگ کرد.
405 هنوز برتری خود در کشش دورهای پایین و متوسط را نسبت به اکثر رقبا حفظ کرده است ولی در شتاب در برابر 16 سوپاپهایی مثل لوگان و ریو حرفی برای گفتن ندارد. ایران خودرو برای احیا مجدد شتاب 405 و همچنین کم کردن مصرف سوخت و آلایندگی آن اقدام به نصب موتور TU5 با ECU 7.4.4 روی این اطاق کرد. نه تنها موتور بلکه گیربکس نیز عوض شد و تغییراتی در ضرایب آن ایجاد شد. نسبت دنده های 1 و 2 برای شتابگیری سریع بسیار سنگین (سنگینتر از 405 های 1800) انتخاب شدند، دنده 3 متوسط و دنده های 4 و 5 برای کاهش مصرف سبک در نظر گرفته شدند.
حال این سوال پیش می آید که آیا اصلاحات انجام شده می تواند مجددا 405 را به عنوان یک خودروی پر شتاب در کلاس خودش مطرح کند؟ برای یافتن پاسخ این سوال تست شتاب و کشش این خودرو با کیا ریو انجام شد.
قبل از بررسی نتایج بهتر است مشخصات دو خودرو روی کاغذ بررسی شود. کیا ریو از موتوری به عاریت گرفته شده از مزدا با حجم 1.5 لیتر و 16 سوپاپ توان 97 اسب بخار و گشتاور 133 نیوتن متر تولید می کند. موتور 405 TU5 با حجم 1.6 لیتر توانی برابر با 109 اسب بخار و گشتاور 147 نیوتن متر دارد. وزن اعلامی ریو توسط سایپا 1040 کیلوگرم و وزن اعلامی TU5 405 از طرف ایران خودرو 1120 کیلوگرم است. نسبت نیرو به وزن ریو 93 اسب برای هر تن و نسبت نیرو به وزن 405 97 اسب برای هر تن است. با نگاهی به گیربکس دو خودرو متوجه می شویم که دنده های 1 و 2 405 سنگینتر از ریو هستند ولی دنده 3 تقریبا مساوی (405 کمی سبکتر) و دنده های 4 و 5 ریو سنگینتر از 405 هستند. دنده ی سنگینتر به معنای گشتاور بیشتر در چرخ است و معمولا شتابگیری بهتری به ارمغان می آورد.
- 405 TU5 Engine
البته سنگین یا سبک بودن دنده حد متعادلی دارد و بر خلاف تصور عامه اینطور نیست که هر چه دنده سنگینتر شود شتاب بهتر شود. سنگینی بیش از حد باعث می شود دنده ها خیلی زود پر شده و زودتر مجبور به تعویض دنده و سبک کردن آن می شوید که این خود عاملی منفی در شتاب گیری است. هماهنگی ضرایب گیربکس با منحنی گشتاور موتور بهترین گزینه است. با بررسی ضرایب گیربکس 405 اینطور به نظر می آید که دنده های 4 و 5 بیش از حد سبک انتخاب شده اند و ممکن است در کشش خودرو تاثیر منفی داشته باشند. در مورد ریو ضرایب نسبتا هماهنگ با موتور هستند به جز دنده های 2 و 4 که اندکی سبک هستند.
- Rio Engine
بعد از بررسی ضرایب گیربکس نوبت به بررسی منحنی گشتاور خودروها می رسد. در این زمینه بدون شک برتری با 405 است زیرا موتور TU5 منحنی گشتاور به مراتب صاف تری در تمام محدوده ی دور موتور دارد. اگر با دقت به منحنی گشتاور دو خودرو نگاه کنید متوجه می شوید که موتور ریو در دور حدود 3000 تا 3500 دچار افت گشتاور محسوسی می شود ولی چنین افتی در موتور TU5 دیده نمی شود و گشتاور آن از دورهای پایین تا دور ماکسیمم گشتاور (دور 4000) به صورت یکنواخت بالا می رود.
اکنون به نتایج تست دو خودرو می پردازیم. اولین تست، تست شتاب از دنده 1 بود که تا سرعت حدود 100 ریو با این اختلاف از 405 TU5 عقب افتاد:
تا سرعت 120 اختلاف در این حد بود:
در سرعت 140 اختلاف بیشتر شد:
و سرانجام در سرعت حدود 165 اختلاف در شکل زیر نمایان است:
یکی از دلایلی که باعث می شود در سرعتهای بالا 405 اختلاف قابل توجهی با ریو باز کند این است که دنده 4 پژو سبک انتخاب شده و وقتی ریو از دنده 4 به دنده 5 می رود 405 هنوز با دنده 4 در حال شتابگیری است و بنابراین در سرعتهای بالا به مراتب فاصله بیشتر می شود.
تا اینجا می توان گفت اصلاحات انجام شده تاثیر بسیار مثبتی در شتاب 405 داشته و به کلی آن را نسبت به XU7 های 8 سوپاپ دگرگون کرده است ولی آیا 405 با موتور TU5 و این گیربکس همچنان از کشش معروف 405 های 1800 برخوردار است؟ جواب این سوال در تست کشش با ریو مشخص شد.
تست کشش در سه مرحله انجام شد. کشش دنده 3 ، دنده 4 و دنده 5.
دنده های 3 و 4 و 5 ریو از 405 سنگینتر هستند ولی گشتاور موتور 405 بیشتر از ریو است. پس انتظار می رفت که در کشش تقریبا مساوی باشند و گشتاور بیشتر موتور TU5 بتواند جبران سنگینی وزن 405 و سبکتر بودن دنده های آن را بکند. در عمل نیز نتیجه همین شد.
در تست کشش دنده 3 از سرعت حدود 50 تا 110 اختلاف 405 با ریو ناچیز بود که در شکل زیر مشخص است:
در کشش دنده 4 از سرعت حدود 70 تا 160 تقریبا هیچ اختلافی بین ریو و 405 وجود نداشت:
در تست کشش دنده 5 از سرعت حدود 90 تا 140 نتیجه مساوی بود:
بنابراین به این نتیجه می رسیم که خبری از کشش قوی 405 های XU7 در مدلهای TU5 دیده نمی شود. 405 های 1800 در کشش با اختلاف قابل توجهی بهتر از ریو عمل می کنند. ممکن است این سوال در ذهنتان به وجود آید که چرا کشش 405 های TU5 در حد خودرویی مانند ریو است؟
در جواب باید گفت دو عامل مهم در افت کشش 405 های موتور TU5 دخیل است:
- سبکی بیش از حد دنده های آخر گیربکس (دنده 4 و 5)
- گشتاور کمتر موتور TU5 نسبت به موتور XU7 در دورهای زیر 3500
همین 2 عامل به تنهایی باعث افت کشش 405 های 1600 می شود. مثلا در تست کشش دنده 4 در سرعت 70 دور موتور 405 حدود 2500 و دور موتور ریو حدود 2700 است. در تست کشش دنده 5 در سرعت 90 دور موتور 405 حدود 2600 و دور موتور ریو حدود 2800 است. این 200 دور اختلاف باعث می شود موتور دیرتر به گشتاور مفید خود برسد. در واقع سبک بودن دنده گشتاور موتور تا رسیدن به چرخ را هدر می دهد. مثلا ضریب کل دنده چهار 405 برابر با 3.916 و برای ریو 4.033 است به این معنا که گشتاور 405 تا رسیدن به چرخ 3.916 برابر و گشتاور ریو 4.033 برابر می شود (ضریب کل دنده چهار 405 های معمولی 4.30 است). علاوه بر این بیشتر بودن قطر چرخهای 405 نسبت به ریو عامل منفی دیگری در کشش است. هر چه قطر چرخ بیشتر باشد نیروی شتاب دهنده ی کمتری به زمین وارد می شود.
از آنجایی که قابلیت تعویض دنده های گیربکس 405 TU5 با کد R2 با دنده های 405 های 1800 و زانتیا وجود دارد مشکل کمبود کشش 405 TU5 حل شدنی است. کافیست دنده های 3 و 4 و 5 با دنده های زانتیا یا 405 1800 عوض شود تا دنده ها سنگینتر شده و کشش خودرو به طور محسوسی بهبود یابد. البته سبکی دنده مزایایی از جمله کمتر شدن صدای داخل کابین در سرعتهای بالا و کاهش مصرف سوخت را نیز به دنبال دارد.
در پایان باید گفت ایران خودرو با نصب موتور TU5 روی بدنه 405 مجددا توانست تا حدی دوران طلایی این خودرو را زنده کند ولی کمبود کشش این خودرو در رانندگیهای شهری ممکن است از دید کسانی که به کشش 405 های 1800 عادت کرده اند غیر قابل تحمل باشد زیرا نیاز به معکوسهای پی در پی در حالتهای مختلف رانندگی و به خصوص در سربالاییها امری ضروری است. در هر صورت انتخاب با خریدار است. اگر با شتاب پایینتر 405 های 1800 نسبت به بعضی رقبا از جمله لوگان و ریو مشکلی ندارید و می توانید با مصرف بیشتر 1800 کنار بیاید سراغ TU5 نروید. ولی اگر اهل رانندگی اسپرت و سریع هستید و دوست ندارید خودروهایی مثل ریو و لوگان شما را در آیینه خود ببینند و با کمبود کشش TU5 کنار می آیید بدون شک انتخاب بهتری نسبت به 405 های معمولی است.
جا دارد از مالکین محترم خودروها تشکر و قدردانی کنیم که در انجام این تست ما را یاری کردند.
مقایسه مشخصات فنی کیا ریو و 405 TU5
| کیا ریو | 405 TU5 |
|---|---|---|
نوع موتور | 4 سیلندر خطی 16 سوپاپ | 4 سیلندر خطی 16 سوپاپ |
حجم | 1493 سی سی | 1587 سی سی |
توان | 97 اسب بخار در دور 5500 | 109 اسب بخار در دور 5750 |
گشتاور | 133 نیوتن متر در دور 4500 | 147 نیوتن متر در دور 4000 |
وزن اعلامی | 1040 کیلوگرم | 1120 کیلوگرم |
نوع گیربکس | 5 دنده دستی | 5 دنده دستی |
نسبت دنده 1 | 3.417 (14.23)* | 3.454 (16.45) |
نسبت دنده 2 | 1.895 (7.89) | 1.866 (8.88) |
نسبت دنده 3 | 1.296 (5.40) | 1.156 (5.50) |
نسبت دنده 4 | 0.968 (4.03) | 0.822 (3.91) |
نسبت دنده 5 | 0.780 (3.25) | 0.660 (3.14) |
ضریب دیفرانسیل | 4.167 | 4.764 |
سرعت در دور 6500 در هر دنده |
|
|
دنده 1 | 48 | 42 |
دنده 2 | 86 | 79 |
دنده 3 | 127 | 128 |
دنده 4 | 170 | 180 |
سرعت در دنده 5 دور 3000 | 97 | 103 |
ابعاد تایر | 175/70/13 | 185/65/14 |
محیط چرخ | 1.76 متر | 1.81 متر |
ضریب آیرودینامیک | 0.31 | 0.31 |
- اعداد داخل پرانتز ضرایب کل هستند که از ضرب نسبت هر دنده در ضریب دیفرانسیل به دست می آیند.
- توجه: سرعتهایی که در این مقاله به آن اشاره شد سرعتهای دقیق مطابق با GPS هستند و هیچ ربطی به سرعتی که کیلومترشمار خودروها نشان می دهد ندارند.
لطفا صبر کنید ...