هرچند خیلی ها گمان می کنند دلیل رکود سنگین بازار خودرو، کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» است، اما طبق آنچه در تحقیقات و بررسی ها مشخص شده، ریشه قهر مشتریان با بازار (به خصوص خودروهای داخلی) را باید در کیفیت پایین، قیمت بالا، خدمات پس از فروش نامناسب و کلا رفتارهای غیر استاندارد عرضه کنندگان خودرو (مخصوصا خودروسازان داخلی) جستجو کرد. میلیون ها نفر در کشور، نه به اینترنت دسترسی دارند و نه عضو شبکه های اجتماعی هستند و نه حتی شاید خبر از کمپین تحریم خودروهای داخلی دارند، با این حال به شدت از رفتار خودروسازان ناراحت بوده و به اصطلاح از آن شاکی اند. به اعتقاد کارشناسان، با توجه به موجودی و ماهیت فعلی صنعت خودرو کشور، اصلا نیازی به تشکیل کمپین نیست، چه آنکه بر سر هر کوچه و بازاری نقل کج رفتاری های خودروسازان است و غول های جاده مخصوص نیز خود به خوبی می دانند دیگر وقت تغییر رسیده است.

این «تغییر» به منزله خونی تازه در رگ های نیمه خشک بزرگترین صنعت کشور است، چه آنکه خودروسازان اگر زیر بار آن نروند، به شدت متضرر می شوند و حتی حیات شان به خطر خواهد افتاد.

روایت ها و اخباری که از بازار خودرو کشور به گوش می رسد، حامل پیام خوبی برای خودروسازان نیست و از رکودی بی سابقه حکایت دارد، تا جایی که آنها در دوران طلایی دوباره خود، مجبور به کاهش تولید کرده است.

به گفته فعالان بازار، بسیاری از مشتریان دیگر حاضر نیستند به کیفیت و قیمت و خدمات پس از فروش خودروهای داخلی تن بدهند و تصمیم گرفته اند آنقدر نخرند که یا خودروسازی تعطیل و تعرفه صفر و واردات کاملا آزاد شود، یا خودروسازان خود را تکانی بدهند و ضمن کاهش قیمت، کیفیت را نیز بالا ببرند.

برخی کارشناسان بر این باورند که آینده بازار خودرو بسته به رویکرد خودروسازان دارد و اگر آنها بخواهند به همین منوال پیش رفته و به خواسته های مشتریان وقع چندانی نگذارند، باید با سلطانی بازار خودرو کشور خداحافظی کنند.

این در حالی است که برخی دیگر از کارشناسان معتقدند اگر قدرت خرید مشتریان بالا برود، بازار از رکود فعلی تا حدی خارج خواهد شد، چه آنکه یکی از اصلی ترین دلایل کاهش خرید و فروش خودروهای داخلی، کمبود و نبود نقدینگی در جیب مشتریان است.

به اعتقاد این دسته از کارشناسان، بخش بزرگی از مشتریان هنوز هم حاضرند خودروهای فعلی را با همین قیمت و کیفیت خریداری کنند، منتها مشکل شان این است که پول ندارند؛ بنابراین، اگر فکری به حال افزایش قدرت خرید شود، بازار خودرو تا حدی شاید قابل قبول راه خواهد افتاد.

اما پرسش بزرگی که این روزها برای مشتریان بازار خودرو ایجاد شده، این است که آیا روند کاهش قیمت ادامه خواهد یافت و کمپین می تواند خودروهای داخلی را بیش از اینها ارزان کند؟

پاسخ خودروسازان به این پرسش، منفی است، چه آنکه می گویند، کاهش قیمت امکانپذیر نیست و مشتریان نباید به کمپین و کمپینی ها دل خوش کنند. آنها حتی قصد دارند قیمت محصولات خود را یکی دو میلیونی افزیش دهند و این در شرایطی است که کارشناسان معتقدند این اقدام ریسک بالایی داشته و بر بی اعتمادی به خودروسازان و همچنین رکود هرچه بیشتر، دامن خواهد زد.

چرخی در بازار خودرو
حالا اما به بازار برویم و ببینیم اوضاع قیمت ها پس از تشدید تحریم خرید خودرو، به چه شکل است. به روایت فعالان بازارهم اکنون پژو 206 تیپ 5 با قیمتی برابر با 36 میلیون و 200 هزار تومان خرید و فروش می‌شود که این موضوع از تثبیت قیمت خودروی موردنظر در هفته‌جاری حکایت می‌کند. این در شرایطی است که پژو 206 صندوقدار در مدل V8 با کاهشی 100 هزار تومانی روبه‌رو شده و هم‌اکنون 36 میلیون و 900 هزار تومان قیمت دارد. از بازار پژو 405 در مدل SLX نیز خبر می‌رسد که این محصول با توجه به افت قیمت 100 هزار تومانی اش، در حال حاضر 30 میلیون و 900 هزار تومان به فروش می‌رسد.

به گفته فعالان بازار، پژوپارس نیز در حال حاضر 35 میلیون و 700 هزار تومان خرید و فروش می‌شود که این موضوع از افت 100 هزار تومانی قیمت خودرو موردنظر حکایت می کند.

در مورد رانا نیز گفته می شود که این خودرو بدون تغییر قیمت خاصی در هفته جاری، 32 میلیون تومان خرید و فروش می شود و دنا هم 42 میلیون و 500 هزار تومان بع فروش می رسد.

در بین دیگر خودروهای داخلی اما تیبا همچنان بدون تغییر قیمتی خاص، کمی بیش از 24 میلیون تومان به فروش می‌رود و این نشان‌دهنده تثبیت قیمت خودرو موردنظر است.

همچنین برای خرید مدل 132 پراید هم در حال حاضر باید 20 میلیون و 500 هزار تومان هزینه کرد که این موضوع از ثبات قیمت خودروی موردنظر حکایت می‌کند. برای خرید پراید 131 نیز باید 20 میلیون و 250 هزار تومان پرداخت.

راویان بازار اما از افت قیمت تندر-90 طی هفته جاری صحبت به میان می آورند. به گفته آنها، در حال حاضر پارس‌تندر که نزدیک به یک میلیون و 300 هزار تومان در چند وقت اخیر ارزان شده، در حال حاضر 39 میلیون و 500 هزار تومان به فروش می رود. تندر اتومات نیز که روزگاری 57 میلیون تومان قیمت داشت، هم اکنون با 47 میلیون و 200 هزار تومان نیز قابل خرید است.

رکود در بازار خارجی ها
سراغی هم از بازار خودروهای مونتاژی و وارداتی بگیریم، بازاری که راکد است و مشتریان به آن کم محلی می کنند. به گفته نمایشگاهداران خودرو پایتخت، هم‌اکنون هیوندایی سوناتا قیمتی برابر با 165 میلیون تومان دارد که این موضوع از تثبیت قیمت آن حکایت می کند و هیوندایی مدل I20 نیز که سه میلیونی ارزان شده، 78 میلیون تومان به فروش می رسد.

همچنین برای خرید مزدا3 نیز باید 112 میلیون تومان هزینه کرد و قیمت اپتیما نیز در همان عدد 151 میلیون تومان ثابت مانده است.
از بازار سراتو هم خبر می رسد که این خودرو بدون تغییری خاص، 114 میلیون و 500 هزار تومان قیمت دارد.

برخی از کارشناسان بازار خودرو معتقدند که تعرفه واردات خودرو باید کاهش پیدا کند تا نوعی بازار رقابتی و آزاد برای انتخاب مشتریان ایجاد شود. در این میان برخی از نمایندگان مجلس بر این باورند که تعرفه کاهش واردات خودرو به تولید داخلی آسیب می‌رساند اما برخی دیگر بر این باورند که اگر تعرفه واردات خودرو کاهش یابد فضای رقابتی میان تولیدات خارجی و داخلی صورت می‌گیرد و کیفیت خودروهای داخلی بیشتر می‌شود. در این رابطه محمد بیاتیان، دبیر دوم کمیسیون صنایع و معادن می‌گوید: ما بر اساس سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی که ابلاغ شده است پیش می‌رویم. در خیلی از اقتصادهای دیگر تعرفه واردات محصولات آنها صفر نیست. تعرفه‌ها زیاد و کم است اما صفر نیست. او ادامه می‌دهد: در کشور ما تعرفه‌ای که گذاشته شده برای حمایت از تولید ملی است و با توجه به اینکه ما سیاستی برای واردات خودروهای خارجی نداریم طبیعتا دنبال صفر کردن تعرفه هم نخواهیم بود. دبیر دوم کمیسیون صنایع و معادن تصریح می‌کند: ما اگر بخواهیم به سمتی برویم که تعرفه واردات خودرو کاهش پیدا کند یا حتی به صفر نزدیک شود باید از شرکت‌های آلمانی یا هر کشوری استفاده کنیم و بهترین راه حل، آن است که کشورهای اروپایی در داخل کشور سرمایه‌گذاری کنند.

او اظهار می‌کند: طبیعتا با این کار قیمت فروش برای مردم فوق‌العاده پایین می‌آید و دیگر ما واردات بی‌رویه هم نخواهیم داشت و اگر هم وارداتی باشد واردکنندگان مجبور خواهند شد برای رقابت با تولیدات داخلی ما و همکاری مشترک بین کشورهای دیگر قیمتشان را کاهش دهند.

همچنین روح‌الله عباسپور، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن می‌گوید: خودروسازان آلمانی که به ایران‌ آمده‌اند به احتمال زیاد تولید در داخل را انجام می‌دهند و با دانش فنی خود سرمایه‌گذاری مشترک کنند که این به معنای واردات نیست.

عباسپور تصریح می‌کند: تعرفه واردات خودرو دست وزارت صنعت است و مجلس نمی‌تواند در آن دخالتی داشته باشد و ما باید در شرایط اقتصاد مقاومتی حمایت از تولیدکنندگان داخلی داشته باشیم.

سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن بیان می‌کند: وقتی تعرفه واردات خودرو کاهش پیدا کند خودروهای خارجی با ارزانترین قیمت وارد کشور می‌شوند و به موجب آن خودروسازی‌های داخل کشور تعطیل می‌شوند که این کار درستی نیست.

در این میان عطاءالله حکیمی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس می‌گوید: اگر قرار باشد تعرفه‌ها پایین بیاید خودروسازان داخلی ورشکست می‌شوند، من بی‌شک در شرایط فعلی مخالف این جریان هستم اما از طرفی موافق عملکرد این دو شرکت بزرگ خودروسازی نیستم و به هیچ عنوان عملکردشان در این زمینه رضایت بخش نیست.

حکیمی خاطر نشان می‌کند: این دو شرکت باید از این موقعیت استفاده کنند و اقدام به ورود تکنولوژی کنند و کیفیت تولیدی خودروهای خود را بالا ببرند. تعرفه خودروهای وارداتی باید مقداری کاهش پیدا کند تا یک بازار رقابتی در کیفیت بخشی خودروسازان داخلی ایجاد شود و تا زمانی که تعرفه خودروهای وارداتی بالا باشد خودروسازان از جمله ایران خودرو و سایپا هر اجحافی را به عنوان امپراتوری تولید خودرو می‌توانند انجام دهند.

محسن صرامی فروشانی، دیگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در این باره به اقتصادنیوز می‌گوید: بحثی که اخیرا در ارتباط با قیمت خودروها مطرح شده بحث به حقی است که ما هم به وزیر صنعت این پیشنهاد را دادیم که اگر قرار است قیمتی خودرو افزایش پیدا کند حداقل امکانات آن را اضافه کنند که ما قانع شویم که اگر قیمت بالا رفت به دلیل همین امکانات است.

او ادامه می‌دهد: متاسفانه امکانات خودروها را که کم می‌کنند هیچ، کیفیت خودروها را هم پایین می‌آورند و با استفاده از لوازم چینی در خودرو‌ها از یک طرف به قطعه‌سازان داخل آسیب می‌رسانند و از طرف دیگر بازار مصرف را غیرایمنی می‌کنند.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان بیان می‌کند: کاهش تعرفه واردات خودرو بستگی به تصمیم دولت دارد، اگر پیشنهاد دولت مبنی بر این باشد که تعرفه واردات خودرو را پایین بیاورند ما هم کمک خواهیم کرد تا در مجلس رای آورد.